Schoen zetten

In de Nederlanden zet men vanaf ten minste de 15e eeuw de schoen. In eerste instantie gebeurde dat in de kerk en was de opbrengst voor de armen. Uit archiefstukken blijkt dat vanaf 1427 in de Sint-Nicolaaskerk in Utrecht schoenen werden gezet op 5 december, pakjesavond.

De viering van Sinterklaas zoals we die nu kennen is gebaseerd op een prentenboekje dat de Amsterdamse onderwijzer Jan Schenkman in 1850 maakte.

Sinterklaas

Sint Nicolaas is al best oud. Nicolaas van Myra, bisschop van het plaatsje Myra in het zuidwesten van het huidige Turkije, stierf op 6 december 342. Vanaf de dertiende eeuw wordt zijn naamdag gevierd. 

Sinterklaas vroeger

In ons land was Sinterklaas lange tijd een boeman, die snoepgoed uitdeelde aan brave kinderen maar ‘stoute’ kinderen angst aanjoeg. Eind achttiende eeuw werd Sinterklaas vriendelijker.

Stoute kinderen

Het verhaal van stoute kinderen die in de zak worden meegenomen naar Spanje is niet uitsluitend verbonden met Sinterklaas. De ‘man met de zak’ is een mythe die in de hele wereld voorkomt. Het gaat dan doorgaans om een kinderlokker die ‘stoute’ kinderen meeneemt.

Wat heeft Sinterklaas met Spanje?

Van oudsher heeft Sinterklaas niets met Spanje. Dat land is er in 1850 bij gehaald door Jan Schenkman in zijn prentenboek. Waarom is niet duidelijk.

Wie heeft de stoomboot bedacht?

Behalve Spanje als land van herkomst komt ook het uiterlijk van de ‘moderne’ Sinterklaas, de reis met de stoomboot en de figuur van Piet uit de koker van Schenkman.

Is de stoomboot nep?

Sinds 1985 komt Sinterklaas aan in Pakjesboot 12. In werkelijkheid gaat het om het uit 1910 afkomstige stoomschip Hydrograaf van de Koninklijke Marine. Enkele malen is een ander schip gebruikt omdat de vaarwegen in de plaats van aankomst te smal waren. Omdat het schip inmiddels niet meer op stoom vaart wordt een rookmachine gebruikt om rook uit de schoorsteen te laten komen.

Waar komt de roe vandaan?

‘….wie stout is de roe’ is de enige passage in een Sinterklaaslied dat nog verwijst naar de roede die Zwarte Pieten lange tijd bij zich droegen. Vaak was het een bosje twijgjes waarmee stoute kinderen konden worden bestraft. De roe(de) is inmiddels al geruime tijd afgeschaft.

Had Sinterklaas vroeger pieten?

In 1924 had Sinterklaas bij de intocht in Amsterdam slechts één Zwarte Piet bij zich. Later nam de populariteit van de pieten snel toe en werden er tientallen ingeschakeld. Inmiddels heeft Zwarte Piet  plaatsgemaakt voor de roetveegpiet.